MÒDULOS TRASVERSALES - Pro nde ischire de prus
|
MÒDULOS TRASVERSALES - Archeologia
Sos ascusòrgios archeològicos sardos

Sa tzivilidade nuraghesa in sos territòrios de sa Sardigna

Sos bidditzolos nuraghesos

Faeddende de sos bidditzolos nuraghesos podimus nàrrere chi s'agatant su prus in sos arto-pianos, in sas arturas e ispuntones e in sas baddes criadas dae sos rios. Si nde atzapat, mancare chi non siant medas, puru in sas arturas chi superant sos milli metros, comente sos chi bi sunt in Fonne, Orgòsolo, Teti, Talana e Àrtzana.
S’artare preistòricu de Monte d’Accoddi

Tra sas primas costrutziones megalìticas, de su Neolìticu reghente, b'est s'esèmpiu ispantosu de su zìqqurath o Artare preistòricu de Monte d'Accoddi a belle deghe chilòmetros dae Tàtari.
Su cumplessu nuraghesu de Pramaera de s’Alighera

In sa parte sud de su monte Pramaera, chi s'agatat tra su golfu de Porto Conte e de s'Alighera, b'est unu cumplessu nuraghesu cun su matessi nùmene, meda serente a su mare, collocadu in unu tretu i nue sos nuraghes sunt a deghinas.
Su cumplessu nuraghesu de Santa Cristina de Paule (Aristanis)

In s'altu-pranu de basaltu de Abbasanta, in sa Sardigna tzentru-otzidentale, s'agatat su santuàriu de Santa Cristina chi costituit una de sas prus importantes àeras sacras de sa Sardigna nuraghesa. Como su putzu sacru cumprendet duos setores, a NE e a SO, separados dae sa crèsia cun sas ' cumbessias ' suas.
Su cumplessu nuraghesu de Serra Òrrios de Durgali

Su villàgiu-santuàriu est postu in un'àera de basaltu de su Gollei, in su terrinu de Durgali. Fiat frecuentadu dae sa fine de su Brunzu antigu, pro totu su Brunzu mèdiu e, su prus, in su Brunzu reghente e ùrtimu.
Su santuàriu nuraghesu de Santa Vitòria de Serri

In sa Giara de Serri, a làcana tra sa Trexenta e su Sartzidanu, in sa Sardigna tzentru-meridionale in Marmidda, in un'artu-pranu de a fùrriu de 700 m. supra su livellu de su mare, b'est su santuàriu nuraghesu de Santa Vitòria de Serri chi costituit oe unu de sos cumplessos de cultu de importu prus mannu de sa Sardigna nuraghesa, ma chi fiat puru unu logu de atopos culturales e cummertziales e de importu polìticu-militare.
Su cumplessu nuraghesu “ Su nuraxi” de Barùmini

Rapresentat su prus importante e famadu cumplessu archeològicu de s'edade nuraghesa in Sardigna. S'agatat a belle 1 km dae sa bidda de Barùmini.
Sa domo Zapata in Barùmini

Cun sa Segnoria de Las Plassas, su nòbile sardu de raighinas ispagnolas Don Azor Zapata recuisiat puru sa bidda de Barùmini, posta in cussu fèudu, e in su 1541 faghiat fraigare vàrias domos chi si podent partire tra su palatzu o domo de istare de su feudatàriu cun sos magasinos, istallas, domo de su fatore, istàntzias pro su trigu e pro sas provistas.