ISTÒRIA SARDA
Breve istòria a primìtzios de sa cumparsa de s'òmine in Sardigna
- Details
- Category: Dae sa preistòria a sa Sardigna cartaginesa
Est meda probàbile chi sa vida umana apat tentu orìgine in Sardigna in unu tempus prus antigu de su chi oe testimonia cun tzertesa sos archeòlogos. Semus faghende riferimentu a su Paleolìticu.
Sa Sardigna a su tempus de sas potèntzias prus mannas de su Mediterràneu: Roma e Cartàgine
- Details
- Category: Dae sa Sardigna cartaginesa a sa Sardigna romana
Unu datu tzertu e chi non si podet pònnere in discussione - a caràtere geogràficu - est pròpiu sa positzione de sa Sardigna in su tzentru de su mare Mediterràneu otzidentale.
Sa segunda gherra pùnica e sos sardos
- Details
- Category: Sa Sardigna in sa luta tra Roma e Cartàgine
SaSa segunda gherra pùnica at interessadu sas lutas tra sos Cartaginesos e sos Romanos e s'ammentat su prus pro su ruolu chi at tentu unu personàgiu cartaginesu chi s'est distintu in custas lutas, Annibale. Tzertos istòricos difatis mutint custa gherra "Sa Gherra Annibalica".
Sa Sardigna bizantina
- Details
- Category: Dae sos Bizantinos a sos Giudicados (V – XV)
In custos annos sa Sardigna fiat de pagu interessu pro sas invasiones bàrbaras e pro custu, in totu s'atropèlliu e sos iscutulamentos capitados e cun sas distrutziones de sos cunfines fortificados, dae medas territòrios beniant a s'ìsula, chi seberaiant comente unu logu pro si sarvare e bìvere prus trancuillos.
Sa Sardigna tra Papas, Repùblicas Marinaras e Imperadores
- Details
- Category: Sa Sardigna in su Mediuevu
Sa Sardigna in su Mediuevu e in s'edade moderna, at tentu semper s'influèntzia de sos Papas e de sos Imperadores, de sas repùblicas marinaras e de sas monarchias catalanas, ispagnolas e piemontesas.
Sa nàschida e s'isvilupu de sos Giudicados
- Details
- Category: Sa Sardigna Giudicale
Sos Giudicados sunt nàschidos de sese e deretu dae sas tzitades-istadu chi ant mantesu sas istitutziones chi teniant prima e chi amus a agatare in s'era giudicale e totu. Sa forma de guvernu picat su nùmene dae su magistradu prus mannu, chi si mutit Giùdiche, su cale nche fiat giai a capu de sas tzitades de sa Sardigna antiga.
Su Giudicadu de Arborea
- Details
- Category: Sos Giudicados
Paret chi Gonnario-Comita de Lacon-Gunale siat istadu su re de su giudicadu de Torres e de su giudicadu de Arborea in su matessi tempus.
Su guvernu ispagnolu e sa crisi demogràfica
- Details
- Category: Sa Sardigna Ispagnola
S'istòria de sa Sardigna ispagnola cumintzaiat cun un'avenimentu meda nòdidu de s'istòria generale, cando sas duas dinastias, sa castilliana e sa catalano-aragonese si fiant unificadas cun s'unione matrimoniale de sos duos soberanos catòlicos, Isabella e Ferdinandu II - su 19 ghennàrgiu 1479 - mancare mantenende totus a duas un'autonomia in s'istrutura de su podere e de su guvernu, ma faghende una polìtica cun su pròpiu indiritzu.
Sa Sardigna e sa Gherra de Sutzessione Ispagnola
- Details
- Category: Sa Sardigna in su Setighentos
Cun sa gherra de sutzessione ispagnola sa Frantza est resessia a pònnere unu de sos prìntzipes suos a re de Ispagna, perdende però sos possessos in Cànada e isparende comente potèntzia marìtima.
Su giaco-binismu si isparghet in su Regnu de Sardigna
- Details
- Category: Sa resistèntzia de sos sardos contra a s’invasione frantzesa
Su giaco-binismu fiat penetradu in Itàlia pro mesu de sas lògias de sa massoneria, favoridas e protègidas dae sos guvernos (pro nàrrere, in Lombardia su guvernu asbùrgicu e in Nàpoli su guvernu borbònicu), finas a su perìodu de s'iscòpiu de sa Rivolutzione frantzesa.
Sos vàrios tentativos de congiuras pro sighire su disignu rivolutzionàriu de s’Angioy
- Details
- Category: Sa Sardigna in S’Otighentos
Tra su 1799 e su 1812 sighiant a si manifestare una sèrie de atziones de opositzione a su redime chi si fiat consolidadu a pustis sa pèrdida de Angioy; medas de custas fiant congiuras de su tzetu mèdiu chi s'impignaiat a modificare sa polìtica, in cunsideratzione puru de su cambiamentu de sa polìtica internatzionale.
Sa polìtica de sa classe dirigente sarda
- Details
- Category: Sa Sardigna in Su Noighentos
Sa "chistione sarda" benit afrontada dae sos guvernos, tra sa fine de s'Otighentos e sos primos de su Noighentos, su prus cun sa legisladura de Cocco Ortu, esponente de sa democratzia liberale sarda,...
